آیا Harmony OS Next می‌تواند جایگزین اندروید شود؟

از سال آینده، هواوی به طور رسمی از اندروید خداحافظی خواهد کرد. سیستم‌عامل Harmony OS Next در سال 2025 روی سری Mate 70 و Mate X6 این شرکت عرضه خواهد شد و نخستین گوشی‌ها با این سیستم‌عامل به طور انحصاری در همان سال به بازار خواهند آمد. این تغییر به معنای انتقال گوشی‌های هواوی به یک تجربه کامل بدون اندروید برای اولین بار است.

پس از تحریم‌های تجاری ایالات متحده، هواوی توسعه اندروید را به یک نسخه تغییر یافته از رابط کاربری EMUI ادامه داد و همچنین سیستم‌عامل خود، Harmony OS را برای برخی از گوشی‌ها و دیگر محصولات خود آغاز کرد. با وجود چالش‌های موجود، گوشی‌های هوشمند جهانی هواوی همچنان با اندروید عرضه می‌شوند تا از دامنه وسیع اپلیکیشن‌های توسعه‌یافته برای این پلتفرم بهره‌مند شوند. هرچند برای دسترسی به این اپلیکیشن‌ها باید آن‌ها را از فروشگاه خود هواوی دانلود کرد یا APKها را پیدا کرد یا امیدوار بود که اپلیکیشن مورد علاقه شما دارای نسخه وب باشد.

با این حال، بدون وجود اپلیکیشن‌ها و خدمات گوگل، تجربه EMUI همیشه به نظر ناقص می‌رسید. این رابط کاربری از یک نسخه قدیمی‌تر اندروید استخراج شده بود. حتی اگر می‌توانستید برخی از اپلیکیشن‌های محبوب خود را پیدا کنید، اپلیکیشن‌های بانکی و دیگر برنامه‌هایی که به APIهای امنیتی گوگل وابسته بودند، کار نمی‌کردند. هواوی همچنین در تلاش بود تا شکاف بین اندروید برای گوشی‌ها و OpenHarmony برای دیگر دستگاه‌ها را پر کند که این موضوع باعث سردرگمی در برنامه‌های بزرگتر این شرکت شده بود.

در نهایت، برای هواوی پشتیبانی از اندروید دیگر ارزش دردسرهایش را ندارد و جدایی کامل ممکن است نتایج بهتری به همراه داشته باشد. اما آیا واقعاً چنین است؟ هواوی اولین شرکتی نیست که با سیستم‌عامل مبتنی بر لینوکس خود قدم برمی‌دارد، اما نمی‌توان گفت که سیستم‌هایی مانند Tizen سامسونگ، Sailfish جولا یا Ubuntu Touch به نام‌های شناخته شده‌ای تبدیل شده‌اند. با این حال، شاید هواوی بتواند راهی متفاوت را در پیش بگیرد. بیایید موانع باقی‌مانده و مزایای احتمالی آغاز یک ماجراجویی جدید در زمینه سیستم‌عامل را بررسی کنیم.

از دیدگاه کاربران، شاید بزرگ‌ترین تغییر مشهود با انتقال به Harmony OS Next، وضعیت اپلیکیشن‌ها باشد. با حذف AOSP و لایه‌های سازگاری مربوطه، اپلیکیشن‌های جدید و موجود باید دوباره نوشته شوند تا روی سیستم‌عامل جدید کار کنند. به گونه‌ای مشابه با اینکه توسعه‌دهندگان باید اپلیکیشن‌های خود را برای اندروید یا iOS بسازند. اکنون آن‌ها باید برای هارمونی‌او‌اس‌نکست نیز برنامه‌نویسی کنند تا با رابط کاربری، خدمات، رسانه‌ها، اعلان‌ها، موقعیت‌یابی و دیگر چارچوب‌های این سیستم‌عامل ادغام شوند.

این بدان معناست که کاربران تنها قادر خواهند بود از اپلیکیشن‌هایی استفاده کنند که به‌طور خاص برای Harmony OS Next ساخته شده‌اند. وقتی گوشی خود را به سیستم‌عامل جدید به‌روزرسانی کنند یا گوشی‌ای بخرند که از پیش با آن نصب شده باشد. نحوه مدیریت این انتقال توسط هواوی هنگام حرکت به سمت سیستم‌عامل جدید بسیار حائز اهمیت خواهد بود.

عدم موفقیت در انتقال صحیح اپلیکیشن‌ها و داده‌های قدیمی می‌تواند باعث ناامیدی زیادی شود، زیرا مصرف‌کنندگان انتظار دارند همه چیز به راحتی کار کند. افرادی که تصمیم به تغییر سیستم‌عامل می‌گیرند احتمالاً با مشکلاتی مواجه خواهند شد، زیرا حداقل یکی از اپلیکیشن‌های محبوب آن‌ها هنوز برای نسخه جدید ساخته نشده است.

هواوی اصول اولیه مانند ماشین حساب، نقشه‌ها و مدیریت عکس‌ها را پوشش داده و در حال همکاری با توسعه‌دهندگان برای انتقال 4000 اپلیکیشن از 5000 اپلیکیشن محبوب چین به این پلتفرم است. بنابراین  هارمونی‌او‌اس‌نکست بر پایه‌هایی استوار خواهد بود و احتمالاً نمی‌تواند از وضعیت نیمه‌کاره فعلی اندروید بدتر باشد. با این حال، باید توجه داشت که اپلیکیشن‌های اندرویدی روی دستگاه‌های جدید Harmony OS Next کار نخواهند کرد که ممکن است در هنگام مهاجرت مشکلاتی ایجاد کند.

برای توسعه‌دهندگان، اپلیکیشن‌هایی که برای هارمونی‌او‌اس‌نکست طراحی می‌شوند، باید از فریم‌ورک جدید ArkUI استفاده کنند. این فریم‌ورک بر پایه ArkTS بنا شده است که خود یک نسخه گسترش‌یافته از TypeScript محسوب می‌شود و TypeScript نیز در واقع یک نسخه گسترش‌یافته از JavaScript است. مستندات توسعه‌دهندگان هواوی اشاره می‌کند که پروژه‌هایی که مطابق با بهترین شیوه‌های TypeScript طراحی شده‌اند، می‌توانند بین 90 تا 97 درصد از کدهای خود را بدون تغییر حفظ کنند. این خبر بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد. اما باید توجه داشت که فریم‌ورک بومی اندروید از زبان‌های Java و Kotlin استفاده می‌کند، در حالی که iOS از SwiftUI بهره می‌برد، بنابراین انتقال مستقیم کدها ممکن نخواهد بود.

در حال حاضر، توسعه‌دهندگان با چالش‌های زیادی در زمینه توسعه اپلیکیشن‌های چندسکویی مواجه هستند و بازار این نوع توسعه به شدت رونق یافته است. TypeScript به عنوان زبانی رایج برای تسهیل فرآیند توسعه در میان سیستم‌عامل‌های مختلف شناخته می‌شود. به عنوان مثال، توسعه‌دهندگان معمولاً از زبان TypeScript در React Native استفاده می‌کنند که این امکان را فراهم می‌آورد تا فرآیند توسعه در پلتفرم‌های مختلف به سادگی انجام شود. بسیاری از اپلیکیشن‌های معروف مانند Facebook، Instagram، Microsoft Office، Amazon Alexa، Airbnb و UberEATS از React Native بهره می‌برند.

بنابراین، توسعه‌دهندگانی که با React Native کار کرده‌اند، احتمالاً با انتقال به ArkTS راحت‌تر خواهند بود و رویکرد اعلامی ArkTS نیز برای توسعه‌دهندگان SwiftUI آشنا خواهد بود. همچنین، توسعه‌دهندگان وب نیز با این ساختار آشنا هستند و این موضوع به سلیقه چینی‌ها برای اپلیکیشن‌های کوچک مبتنی بر وب که معمولاً در WeChat یافت می‌شوند، پاسخگو خواهد بود. به وضوح، زمان صرف‌شده توسط هواوی برای بهره‌برداری از توسعه چندسکویی، تفکر آن‌ها را در مورد Harmony OS Next شکل داده است.

اگرچه توسعه‌دهندگان مجبور به بازنویسی اپلیکیشن‌های خود برای Harmony OS Next هستند، اما هواوی تلاش کرده تا این فرآیند را ساده‌تر کند. با این حال، باید به این نکته توجه داشت که برخی از افزونه‌های خاص OpenHarmony برای ArkTS وجود دارند که احساس متفاوتی را ایجاد خواهند کرد. سیستم‌عامل جدید هواوی به گونه‌ای طراحی شده است که روی پلتفرم‌های سخت‌افزاری مختلف اجرا شود و این امر نیازمند ادغام بیشتر و رویکردی ماژولارتر برای سازگاری است. بنابراین، توسعه‌دهندگان باید مشابه استفاده از SDKهای اندروید یا iOS با APIهای خاص هر پلتفرم آشنا شوند، تا بتوانند اپلیکیشن‌هایی بسازند که با سخت‌افزار دستگاه و خدمات سیستمی تعامل داشته باشند.

بدون شک، زمان زیادی طول خواهد کشید تا  هارمونی‌او‌اس‌نکست به سطح شناخت و توجهی که اندروید و iOS دارند، دست یابد. اما هواوی تصمیمات معقولی اتخاذ کرده است که باید به تسهیل این انتقال برای توسعه‌دهندگان کمک کند. یکی از تغییرات بزرگ و مهم در عمق هارمونی OS Next، انتقال به یک میکروکرنل اختصاصی است که این سیستم‌عامل را قدرت می‌بخشد و این امر باعث فاصله بیشتر از اندروید و پایه‌های لینوکس آن می‌شود. نکته جالب درباره رویکرد میکروکرنل Harmony او اس نکست این است که بسیار سبک‌ است. به همین دلیل، همان میکروکرنل می‌تواند روی گوشی‌های هوشمند قدرتمند و همچنین دستگاه‌های پوشیدنی کم‌مصرف یا IoT اجرا شود.

پلتفرم‌های مختلف اندروید، از یک کرنل مونو لیتیک مشترک استفاده می‌کنند و باید برای هر پلتفرم خاص بهینه‌سازی شوند. میکروکرنل Harmony OS Next این امکان را فراهم می‌آورد که ویژگی‌های پایین‌تر معمولاً در فضای کاربری اجرا شوند. این موضوع برای امنیت و پایداری سیستم‌عامل مفید است و همچنین باعث ماژولارتر شدن سیستم‌عامل می‌شود چرا که وابستگی‌های سخت‌افزاری را کاهش می‌دهد.

البته این مزایا به هزینه‌ای از نظر بار اضافی به همراه دارد. در عوض، میکروکرنل تنها ابزارهای اساسی مانند نقشه‌گذاری حافظه، زمان‌بندی وظایف و ارتباطات بین‌فرایندی را بین دستگاه‌ها به اشتراک می‌گذارد. چرا این موضوع اهمیت دارد؟ سیستم عامل HarmonyOS Next شرکت هواوی به گونه‌ای دیگر طراحی شده است. روی انواع دستگاه‌ها از جمله لپ‌تاپ‌ها، گوشی‌های هوشمند، تلویزیون‌ها، دستگاه‌های پوشیدنی و وسایل هوشمند خانگی اجرا می‌شود. 

رویکرد میکروکرنل همراه با فریم‌ورک ArkUI این امکان را فراهم می‌آورد که توسعه‌دهندگان بتوانند به سرعت در این محصولات نوآوری کرده و تغییرات لازم را اعمال کنند. اگر توسعه‌دهندگان زمان کافی را برای یادگیری و استفاده از این ابزارها صرف کنند، می‌توانند به راحتی اپلیکیشن‌هایی با ادغام قوی بین محصولات مختلف ایجاد نمایند. در واقع، این اقدام هواوی به‌منزله یک تلاش برای تسلط بر بخش‌های وسیع‌تری از اکوسیستم فناوری است. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که در نظر بگیریم سیستم‌های مشابهی مانند Android Auto، Google TV و Wear OS دیگر در دسترس نیستند.

همچنین، HarmonyOS Next شامل ادغام‌های بومی برای مدل زبان بزرگ PanGu-Σ هواوی است که می‌تواند از پلتفرم‌های تعبیه‌شده تا پیاده‌سازی‌های ابری مقیاس‌پذیر باشد. این سیستم‌عامل همچنین از فریم‌ورک یادگیری عمیق MindSpore که منبع باز است، پشتیبانی می‌کند. به این ترتیب، هواوی در تلاش است تا این پلتفرم را با قابلیت‌های هوش مصنوعی تقویت کند که به طور فزاینده‌ای در محصولات غربی رایج شده‌اند.

اما باید توجه داشت که HarmonyOS Next به هیچ وجه یک راه حل طلایی برای هواوی نیست. حتی با وجود طراحی‌های منطقی که به نظر می‌رسد، این سیستم‌عامل باید توسعه‌دهندگان را متقاعد کند که سرمایه‌گذاری در پلتفرم آن ارزشمند است، در حالی که ابزارها و پلتفرم‌های متعددی در بازار وجود دارند. بدون وجود توسعه‌دهندگان، مصرف‌کنندگان به طور حتم از انتخاب‌های نرم‌افزاری نسبتاً محدود آن اجتناب خواهند کرد.

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا هواوی می‌تواند توسعه‌دهندگان را ترغیب کند تا فریم‌ورک خود را در کنار پلتفرم‌های بزرگ‌تر اندروید و iOS مورد استفاده قرار دهند؟ 

در واقع، توسعه یک اپلیکیشن تنها زمانی ارزشمند است که برای یک پایگاه کاربری وسیع انجام شود و این همان نقطه ضعفی است که سایر رقبای مبتنی بر لینوکس اندروید نتوانسته‌اند از آن عبور کنند. حتی Tizen که تحت حمایت سامسونگ بود و یک ابتکار چندسکویی قدیمی‌تر محسوب می‌شود. Tizen محدود به تلویزیون‌های برند خود باقی مانده است و نتوانسته به عنوان یک جایگزین جدی برای گزینه‌های مختلف اندرویدی عمل کند.

با این حال،  هارمونی‌او‌اس‌ نکست در چین عرضه می‌شود، جایی که شرکت هواوی ادعا می‌کند حدود یک چهارم بازار گوشی‌های هوشمند را در اختیار دارد و در رقابت با اپل قرار دارد. این در حالی است که سایر برندهای اندرویدی سهم باقی‌مانده را تقسیم می‌کنند. این موضوع می‌تواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد، اما همه مشتریان فعلی هواوی به زودی به HarmonyOS منتقل نخواهند شد.

حمایت دولت چین ممکن است به عبور از چالش‌های موجود کمک کند. در نهایت، ممکن است  هارمونی‌او‌اس‌ به سیستم‌عامل مورد علاقه در چین تبدیل شود. این امر به سرعت اتفاق نخواهد افتاد، حداقل بدون تأثیرات خارجی که بتواند مصرف‌کنندگان را از اندروید دور کند، سیستمی که به طور قابل توجهی سهم بازار بیشتری دارد.

هارمونی‌او‌اس‌ نکست ایده‌های جالبی دارد، اما واقعیت نشان می‌دهد که برخی بازارها تقریباً غیرقابل نفوذ خواهند بود. وضعیت خارج از چین بسیار دشوارتر خواهد بود، زیرا اندروید و iOS تسلط محکمی بر بازارها دارند و به خدمات گسترده‌تری که مصرف‌کنندگان به آن‌ها وابسته‌اند، متصل هستند.

 گزینه‌های پرداخت، اپلیکیشن‌های فروشگاهی مورد علاقه و وفاداری برندهای موجود به سادگی قابل تغییر نیستند. علاوه بر این، باید عواقب ناشی از تحریم‌ها و شایعات امنیتی را نیز مدنظر قرار داد. هواوی پیش از این نیز در حل این مشکلات با چالش‌هایی مواجه بوده و HarmonyOS Next به طور خودکار مشکل نرم‌افزاری را حل نمی‌کند. اگرچه ممکن است باعث دشواری بیشتر در جذب توسعه‌دهندگان غربی شود.

فروشگاه AppGallery هواوی و عدم وجود APIها و ابزارهای گوگل همچنان مانعی برای این برند خواهد بود این در ضورتی است که  بخواهد نگاه خود را به بازارهای خارج از چین معطوف کند. همچنین مشخص نیست که آیا هواوی قادر خواهد بود بازار چین را از غول‌های اندرویدی مانند OPPO و Xiaomi دور کند یا خیر. اگر HarmonyOS Next موفق شود در بازارهای غربی جایگاهی پیدا کند، احتمالاً این موفقیت ابتدا در قالب کالاهای اینترنت اشیاء (IoT) خواهد بود.